Płaskostopie to częsty problem u dzieci, związany z nieodpowiednim wykształceniem się łuku stopy. Potocznie zwane platfusem, małe lub zerowe wykształcenie stopy może generować wiele problemów również z kolanami, a także wpłynąć na całą postawę dziecka. Płaskostopie to problem, którego nie należy bagatelizować, ponieważ stopy dziecka stanowią fundament w dalszym rozwoju sylwetki. Rozpoznanie płaskostopia u dzieci jest kluczowe, aby odpowiednio wcześnie rozpocząć terapię i ćwiczenia. Jak więc wygląda płaskostopie, jak je rozpoznać oraz jakie ćwiczenia wykonywać? 

Z artykułu dowiesz się:

1. Co to znaczy, że stopa jest płaska?
2. Jak rozpoznać płaskostopie u dzieci?
3. Praktyczne ćwiczenia na płaskostopie.

Płaskostopie - co to znaczy?

Płaskostopie to deformacja, która charakteryzuje się obniżeniem łuku stopy. Najczęściej płaskostopie występuje u dzieci i nieleczone może powodować komplikacje w późniejszym życiu.

Płaskostopie dzieli się na:

• płaskostopie podłużne - w tym wypadku dochodzi do obniżenia łuku przyśrodkowego stopy, tracąc właściwości amortyzacyjne. Deformacja ta zniekształca inne części ciała, takie jak kolana czy ułożenie miednicy;

• płaskostopie poprzeczne - deformacja stopy charakteryzuje się spłaszczeniem poprzecznym stopy. Ciężar ciała dziecka powinien opierać się na 3 punktach podporu - guzie piętowym, I i V kości śródstopia. W przypadku płaskostopia poprzecznego mamy do czynienia z poszerzeniem przodostopia i przeniesieniem na nie niemal całego obciążenia. Rehabilitacja sklepienia poprzecznego stopy powinna zacząć się już od 4 roku życia. 

Płaskostopie podłużne i poprzeczne najczęściej występują wspólnie i ich konsekwencją jest szpotawość lub koślawość kolan. Leczenie należy zacząć od najmłodszych lat, aby uchronić dziecko przed problemami z układem ruchu w przyszłości.

Płaskostopie u dzieci - jak rozpoznać?

Płaskostopie u dzieci to problem, który w początkowych latach rozwoju dziecka jest czymś normalnym, ponieważ cały proces formowania łuku stopy trwa do mniej więcej 3 roku życia. Stopa podczas tego okresu wzrasta, a mięśnie zaczynają pracować wraz z rozpoczęciem raczkowania i pierwszych kroków dziecka.

Płaskostopie, czyli płaska stopa to przypadłość, która dotyka najczęściej dzieci. Nieleczone płaskostopie może utrzymywać się przez długie lata i powodować ból, niestabilność oraz inne problemy z układem ruchu. Objawy płaskostopia, na które rodzice powinni zwrócić uwagę podczas okresu dorastania dziecka to:

• nierówno starta podeszwa butów, najczęściej po wewnętrznej stronie,
• ból stóp dziecka,
• potykanie się o stopy,
• obniżone łuki stopy,
• kolana skierowane do środka.

Jeżeli zauważysz którekolwiek z tych czynników, niezwłocznie udaj się z dzieckiem do ortopedy, aby określić stopień danego problemu. Jeżeli lekarz stwierdzi, że dany przypadek wymaga dodatkowych działań, zleci wizytę u fizjoterapeuty, który indywidualnie dobierze plan rehabilitacji dziecka. W niektórych przypadkach potrzebne będą wkładki ortopedyczne, jednak należy pamiętać, że same wkładki nigdy nie niwelują problemu, a są tylko jednym z wielu elementów terapii.

Czynniki, jakie pogłębiają płaskostopie to:

• niewłaściwie dobrane obuwie,
• źle ukształtowana stopa,
• chodzenie na wysokim obcasie w latach późniejszych,
• problemy z kolanami - niewydolność mięśni,
• płaskostopie może być również wadą wrodzoną.

Rehabilitacja przy płaskostopiu to proces, który wymaga czasu i zaangażowania ze strony rodzica, dziecka jak i fizjoterapeuty. Odpowiednie ćwiczenia na płaskostopie zatrzymają rozwój wady u dziecka i pomogą wzmocnić mięśnie, aby problem nie powrócił wraz z dorastaniem.

 

Ćwiczenia na płaskostopie

Po konsultacji z ortopedą, kolejnym ważnym elementem w leczeniu płaskostopia jest wizyta u fizjoterapeuty. Odpowiednie ćwiczenia na płaskostopie i terapia manualna pomogą w walce z tą przypadłością.

Ćwiczenia na płaskostopie powinny składać się z serii ćwiczeń wzmacniających i rozciągających nie tylko stopy, ale i całą kończynę. 

Oto przykładowe ćwiczenia na płaskostopie poprzeczne i podłużne, które wzbogacą trening sklepienia stopy u dziecka:

• chwytanie stopami woreczków,
• zdejmowanie skarpetek stopami,
• chodzenie boso po twardym podłożu,
• bicie brawa stopami,
• przenoszenie przedmiotów za pomocą stóp,
• chodzenie na piętach i chodzenie na zewnętrznych krawędziach stopy,
• zwijanie wstążek stopami,
  
• masaż stopy z pomocą piłki do masażu.

Dobrze dobrane ćwiczenia pozwolą szybko poprawić funkcjonalność stopy oraz zniwelować ból. 

 

Podsumowanie

Przyczyny powstania płaskostopia poprzecznego i podłużnego uwarunkowane są wieloma czynnikami, od zależności genetycznych, po niewystarczającą siłę mięśni stóp i niewykształcenie się łuku podłużnego. Płaska stopa u dzieci powinna zniknąć po około 3 roku życia. Jeżeli tak się nie dzieje, należy udać się do lekarza specjalisty, który określi najlepszy plan działania dla dziecka, z asystą fizjoterapeuty. Ćwiczenia i rehabilitacja to jedyna słuszna droga do polepszenia funkcjonalności stopy. Warto rozpocząć działania we wczesnych latach życia dziecka, kiedy jego ciało jest najbardziej podatne na zmiany.

Źródła

1. Rerucha CM, Dickison C, Baird DC. Lower Extremity Abnormalities in Children. Am Fam Physician. 2017 Aug 15;96(4):226-233.
2. Tashiro Y, Fukumoto T, Uritani D, Matsumoto D, Nishiguchi S, Fukutani N, Adachi D, Hotta T, Morino S, Shirooka H, Nozaki Y, Hirata H, Yamaguchi M, Aoyama T. Children with flat feet have weaker toe grip strength than those having a normal arch. J Phys Ther Sci. 2015 Nov;27(11):3533-6.
3. Machida J, Inaba Y, Nakamura N. Management of foot deformity in children. J Orthop Sci. 2017 Mar;22(2):175-183.

Producent: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Autoryzowany przedstawiciel: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Podmiot prowadzący reklamę: 4FIZJO Group sp. z o.o.

ZASTOSOWANIE: Piłki do masażu są narzędziem w zmniejszaniu miejscowych dolegliwości bólowych, rozluźnieniu nadmiernie napiętych mięśni. Dzięki temu można wykonywać masaż samodzielnie w domu. Dedykowana jest trenerom, fizjoterapeutom oraz osobom uprawiającym sport.

PRZECIWWSKAZANIA: Otwarte rany; Wylewy krwi z naczyń krwionośnych; Miejsca z brakiem zachowanej ciągłości tkanek; Automasaż punktów kostnych, stawów i kości; Nadmierny dyskomfort taki jak zawroty głowy, spadek ciśnienia krwi lub inne nieprawidłowości w trakcie użytkowania; Zmiany skórne w wyniku grzybicy, chorób zakaźnych, wysypki; Wrażliwa i delikatna skóra np. u pacjentów z cukrzycą lub problemami krążenia; Nowotwory (bez zgody lekarza).