Neurologiczne bóle mięśni – czym są i skąd się biorą?

O czym się dowiesz?

Układ nerwowy to najważniejszy element ludzkiego organizmu. To z niego płyną kluczowe polecenia dla wszystkich innych, równie istotnych, układów i narządów. Jego praca może zostać zaburzona przez różne czynniki – choroby, uszkodzenia mięśni czy porażenia. Różnorodność przyczyn prowadzi do wielu objawów, w tym neurologicznych bólów mięśni. Trafna diagnoza i indywidualne leczenie to pierwszy krok do złagodzenia lub eliminacji dolegliwości. Skuteczną formą terapii jest fizjoterapia, czyli zastosowanie bodźców fizykoterapeutycznych i autoterapii. Zmagasz się z podobnymi objawami? Jeśli chcesz dowiedzieć się, nad czym konkretnie powinieneś pracować – przeczytaj poniższy wpis.

Sprawdź teraz Praca biurowa a ból szyi i nadgarstków – jak zapobiegać dolegliwościom?

Jedną z najczęstszych dolegliwości, z jaką pracownicy biurowi przychodzą do fizjoterapeuty, jest ból kręgosłupa szyjnego. Bywa on miejscowy, ale z biegiem czasu może zacząć promieniować do barków, ramion, a następnie aż do...

Czym są bóle neurologiczne mięśni?

Neurologiczne bóle mięśni, czyli bóle neuropatyczne, to objawy wynikające z zaburzeń w układzie nerwowym. Jak powstają? Gdy dochodzi do nieprawidłowego przekazu informacji do mózgu, ten może nadinterpretować sygnał bólu lub całkowicie zablokować jego odbiór. W takich przypadkach mówimy o przeczulicy, osłabieniu lub nawet zniesieniu czucia.

Nie istnieje jedna definicja bólu neuropatycznego, ponieważ jego odczuwanie jest bardzo indywidualne. Może objawiać się jako uporczywe kłucie, ostry ból, a nawet jako nieprzyjemne łaskotanie. To sygnały, że układ nerwowy – a wraz z nim mięśnie – nie funkcjonuje prawidłowo. Co istotne, ból nie zawsze oznacza strukturalne uszkodzenie mięśnia.

Choć bóle neurologiczne mięśni nie są powszechnie znane, szacuje się, że dotyczą około 10% populacji.

Mechanizm powstawania neurologicznych bólów mięśni

Układ nerwowy dostarcza do mięśni odpowiednią ilość impulsów, dzięki którym prawidłowo zbudowane mięśnie mogą poruszać np. kończyną. Jest to możliwe dzięki poszczególnym nerwom, które – niczym kable zasilające – łączą rdzeń kręgowy z miejscem, które dany nerw zaopatruje. W jaki sposób mogą powstać neurologiczne bóle mięśni?

Neuropatia cukrzycowa – w tym przypadku główną przyczyną uszkodzenia nerwów jest zbyt wysoki poziom cukru we krwi. Prowadzi on do uszkodzenia naczyń krwionośnych, co skutkuje niedotlenieniem nerwów. Te z kolei nie przekazują tlenu do mięśni, które powinny być w niego zaopatrywane. Dodatkowo mogą występować stany zapalne, które przyczyniają się do dalszego uszkodzenia nerwów.

Uciski nerwów – na skutek różnych czynników dochodzi do bezpośredniego i długotrwałego ucisku na nerw. W zależności od lokalizacji może to być struktura kostna (np. osteofity), mięśnie (np. mięsień gruszkowaty uciskający nerw kulszowy, dając objawy przypominające rwę kulszową) lub inne przyczyny: obrzęk, guz i inne zmiany. Zmiany zwyrodnieniowe mogą deformować struktury, co prowadzi do ucisków na nerwy w zmienionych chorobowo miejscach.

Choroby autonomiczne – to schorzenia, w których organizm atakuje i niszczy własne zdrowe komórki. Przykładem może być stwardnienie rozsiane. W jego przebiegu dochodzi do uszkodzenia osłonki mielinowej otaczającej nerw, która izoluje go od innych struktur i zapewnia prawidłowe przewodzenie impulsów.

Urazy i infekcje – ta grupa obejmuje stany nagłe, na które trudno mieć wpływ. Uraz mechaniczny lub tocząca się w organizmie infekcja – w zależności od przebiegu – mogą uciskać naczynia krwionośne lub bezpośrednio uszkadzać nerwy.

Przyczyny neurologicznych bólów mięśni

Przyczyną pojawienia się neurologicznego bólu mięśni jest nieprawidłowa praca układu nerwowego. Nie jest to natychmiastowa reakcja, ponieważ ten układ adaptuje się do zmian. Problem pojawia się wtedy, gdy dochodzi do zaburzenia przewodnictwa impulsów nerwowych. Taka reakcja powstaje wskutek różnych chorób:

• zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, dyskopatie;
• cukrzyca;
• choroby reumatologiczne, jak: RZS, ZZSK czy toczeń, twardzina układowa;
• borelioza;
• choroby zakaźne, np. półpasiec.

Zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatie to przewlekłe stany, które prowadzą do uszkodzenia chrząstki stawowej, a także otaczających ją tkanek. Skutkują ograniczeniem zakresu ruchomości, co może prowadzić do powstania przykurczów. Te z kolei mogą bezpośrednio uciskać nerwy, wywołując dolegliwości bólowe.

Cukrzyca, mimo że jest chorobą metaboliczną, ma również wpływ na układ nerwowy. Jak to możliwe? Podwyższony poziom glukozy we krwi działa destrukcyjnie na tkanki, wywołuje stany zapalne i prowadzi do uszkodzeń nerwów obwodowych – skutkiem może być np. tzw. stopa cukrzycowa.

Choroby reumatologiczne to grupa schorzeń, do których należą m.in. reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), twardzina układowa czy toczeń. W ich przebiegu dochodzi do przewlekłych stanów zapalnych tkanki łącznej, z której zbudowane są chrząstki stawowe i więzadła. Choć choroby te dotyczą głównie układu ruchu, mogą również obciążać inne narządy.

Neuroborelioza to postać boreliozy, w której krętki – bakterie wywołujące chorobę – wnikają do układu nerwowego. Atakują zarówno ośrodkowy, jak i obwodowy układ nerwowy. W tej postaci choroby mogą pojawić się bóle neuropatyczne, niedowłady, a nawet porażenia nerwów.

Choroby zakaźne, wywoływane przez bakterie, wirusy lub grzyby, dają zróżnicowane objawy w zależności od rodzaju drobnoustroju. Mogą obejmować także układ nerwowy – objawia się to m.in. sztywnością mięśni, bólami neuropatycznymi, niedowładami lub zaburzeniami czucia.

Jak diagnozować i leczyć neurologiczne bóle mięśni?

Długotrwale utrzymujący się ból to sygnał, że warto zajrzeć w głąb siebie – to nie jest normalny stan. Nie jest to przeciążenie ani popularne zakwasy. Pierwszym krokiem na drodze do właściwej diagnozy powinna być wizyta u lekarza, który dobierze odpowiednie narzędzia diagnostyczne.

Jak już przeczytałaś/eś, przyczyn przewlekłego bólu mięśni może być wiele. W takich przypadkach leczenie farmakologiczne nie zawsze przynosi efekty – klasyczne NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne) często okazują się nieskuteczne. Konieczna może być konsultacja z neurologiem, który wdroży odpowiednie leczenie ukierunkowane na układ nerwowy.

Wprowadzenie odpowiedniego planu leczenia warto wspomóc fizjoterapią. Dobrze dobrane metody mogą znacząco poprawić komfort życia i złagodzić objawy bólu neuropatycznego. W terapii pomocne są m.in.:

• Ciepłolecznictwo – stosowanie ciepłych okładów, ciepłego powietrza z suszarki lub nagrzewania lampą Sollux. Ciepło działa rozluźniająco, poprawia ukrwienie i może łagodzić ból.
• Hydroterapia – kąpiele w ciepłej wodzie, hydromasaże czy podwodne masaże to sprawdzone formy terapii. Natryski i tzw. wirówki warto stosować przed planowanymi ćwiczeniami, by przygotować ciało do wysiłku.
• Terapia manualna – delikatne techniki manualne pomagają redukować napięcia mięśniowe i poprawiać krążenie, co bezpośrednio przekłada się na zmniejszenie bólu.
• Metody neurofizjologiczne – takie jak koncepcja Bobath czy PNF (Proprioceptywne Torowanie Nerwowo-Mięśniowe), które wspierają pracę układu nerwowego i przywracają prawidłowe wzorce ruchowe.
• Masaż – może być wykonywany zarówno przez wykwalifikowanego masażystę, jak i z użyciem specjalnych urządzeń do masażu. Ważne, by dostosować jego intensywność do aktualnego stanu układu nerwowego.

W zależności od indywidualnego przypadku wskazany jest trening koordynacyjny oraz równoważny. Podczas takiego treningu układ przedsionkowo-komorowy pracuje intensywniej, przez co rozwija nowe drogi nerwowe.

Z układem nerwowym nie ma żartów. To struktura wyjątkowo wrażliwa, a jednocześnie niezwykle wytrzymała – wysyła sygnały powoli, ale zdecydowanie. Gdy pojawiają się nieprzyjemne objawy, zwłaszcza ból, nie wolno ich ignorować. Nie próbuj przyzwyczajać się do bólu – to balast, którego nie musisz dźwigać. Reaguj, zanim stanie się codziennością i pozbądź się go, zanim przejmie kontrolę nad Twoim życiem.