Łąkotka – jak rozpoznać jej uszkodzenie?

O czym się dowiesz?

Z poniższego wpisu dowiesz się, czym są łąkotki i jaką pełnią rolę w stawie kolanowym. Poznasz najczęstsze przyczyny ich uszkodzeń, charakterystyczne objawy oraz dostępne metody diagnostyki. Wyjaśniam także, kiedy wystarczy leczenie zachowawcze, a kiedy konieczna będzie operacja. Co więcej, dowiesz się również, jakie są rodzaje zabiegów i etapy rehabilitacji, które pomogą Ci bezpiecznie wrócić do sprawności.

Sprawdź teraz Regeneracja po treningu – poznaj 5 skutecznych technik

Podczas treningu czy intensywnego wysiłku fizycznego mięśnie ulegają mikrourazom. Jest to naturalny proces adaptacyjny, który prowadzi do ich wzmocnienia. Choć słowo „mikrourazy” brzmi groźnie, to nie powinny być one powodem do zmartwień...

Przyczyny uszkodzeń łąkotki

Zacznijmy od wyjaśnienia, czym są łąkotki i gdzie się znajdują, dzięki temu łatwiej Ci będzie zrozumieć wszystkie zagadnienia z nimi związane. Łąkotki to struktury chrzęstno-włókniste w kształcie półksiężyca, zlokalizowane w stawie kolanowym między kością udową a piszczelową. W każdym kolanie znajdują się dwie: przyśrodkowa (wewnętrzna) i boczna (zewnętrzna). Pełnią one kluczowe funkcje, takie jak amortyzacja obciążeń, stabilizacja stawu oraz rozkładanie sił działających na kolano, co chroni chrząstkę stawową przed nadmiernym zużyciem. Uszkodzenia łąkotki mogą wynikać z różnych przyczyn, które dzielimy na dwie główne kategorie:

Urazy ostre

Najczęściej dotyczą osób młodych i aktywnych fizycznie. Do uszkodzenia łąkotki dochodzi zwykle podczas gwałtownych ruchów skrętnych kolana przy jednoczesnym obciążeniu kończyny, np. podczas gry w piłkę nożną, jazdy na nartach czy gry w squasha. Mechanizm urazu polega na rotacji zgiętego kolana, co prowadzi do naciągnięcia lub rozerwania łąkotki.

Zmiany degeneracyjne

Występują głównie u osób starszych, jako efekt procesów zwyrodnieniowych stawu kolanowego. Z wiekiem łąkotki tracą elastyczność i sprężystość, stając się bardziej podatne na uszkodzenia nawet przy niewielkich obciążeniach czy ruchach.

Jakie są objawy uszkodzenia łąkotki?

Uszkodzenie łąkotki nie zawsze daje o sobie znać od razu – czasem pierwsze symptomy pojawiają się stopniowo, a ich nasilenie może być różne u każdej osoby. Niezależnie od tego, czy do urazu doszło nagle, czy na skutek zmian zwyrodnieniowych, warto zwrócić uwagę na sygnały wysyłane przez ciało. Wczesne rozpoznanie objawów może zapobiec dalszemu pogłębianiu się problemu i przyspieszyć wdrożenie odpowiedniego leczenia. Poniżej znajdziesz najczęstsze symptomy, które mogą wskazywać na uszkodzenie łąkotki:

• ból w stawie kolanowym – zlokalizowany po przyśrodkowej lub bocznej stronie kolana, nasilający się podczas ruchu, szczególnie przy zginaniu i prostowaniu stawu;
• obrzęk – może pojawić się bezpośrednio po urazie lub narastać stopniowo w ciągu kilku godzin;
• ograniczenie ruchomości – trudności w pełnym wyprostowaniu lub zgięciu kolana;
• uczucie blokowania stawu – wrażenie zablokowania kolana w określonej pozycji, często spowodowane przemieszczeniem uszkodzonego fragmentu łąkotki;
• przeskakiwanie lub trzaski w stawie – odczuwane podczas ruchu kolana;
• uczucie niestabilności – wrażenie „uciekania” kolana podczas chodzenia lub stania.

Diagnostyka – czy zawsze trzeba zgłosić się do lekarza?

Tak! Jeśli podejrzewasz u siebie uszkodzenie łąkotki, pierwszym krokiem będzie wizyta u lekarza. Podczas konsultacji specjalista przeprowadzi szczegółowy wywiad – zapyta Cię o okoliczności urazu, pojawiające się dolegliwości i ewentualne ograniczenia w ruchu. Następnie lekarz wykona badanie fizykalne, oceniając ruchomość twojego stawu i szukając bolesnych punktów. Może także zastosować specjalistyczne testy, takie jak test McMurraya czy test Apleya, które pomagają wykryć uszkodzenia łąkotki. Aby potwierdzić diagnozę i ocenić zakres uszkodzenia, często wykonuje się badania obrazowe:

• rezonans magnetyczny (MRI) – pozwala na dokładną ocenę struktury łąkotki oraz ewentualnych towarzyszących uszkodzeń innych elementów stawu, takich jak więzadła czy chrząstka;
• ultrasonografia (USG) – może być pomocna w ocenie niektórych uszkodzeń łąkotki, choć jej rola jest ograniczona;
• artroskopia diagnostyczna – inwazyjna metoda polegająca na wprowadzeniu kamery do wnętrza stawu, umożliwiająca bezpośrednią ocenę uszkodzeń oraz jednoczesne ich leczenie.

Leczenie uszkodzonej łąkotki

Wybór metody leczenia zależy od kilku czynników – przede wszystkim od twojego wieku, poziomu aktywności fizycznej oraz stopnia i rodzaju uszkodzenia. Ważne jest także, czy występują inne problemy w stawie kolanowym. Jeśli uszkodzenie jest niewielkie lub istnieją przeciwwskazania do operacji, stosuje się leczenie zachowawcze, które obejmuje:

• odpoczynek i odciążenie stawu – unikanie aktywności powodujących ból, stosowanie kul łokciowych;
• terapia farmakologiczna – stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (NLPZ), które pomagają zmniejszyć dolegliwości bólowe i obrzęk;
• iniekcje PRP lub kwasu hialuronowego - nowoczesne, bezpieczne preparaty podane przez ortopedę do stawu pod kontrolą US przyspieszają proces regeneracji tkanek;
• fizjoterapia – indywidualnie dobrany program ćwiczeń wzmacniających mięśnie stabilizujące kolano (głównie mięśnie czworogłowe uda i grupy kulszowo-goleniowej), poprawiających zakres ruchomości oraz propriocepcję. Wspomagająco stosuje się zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak krioterapia, elektroterapia czy terapia ultradźwiękami.

Muszę zaznaczyć, że w wielu przypadkach, zwłaszcza spowodowanych zmianami degeneracyjnymi, leczenie zachowawcze przynosi bardzo dobre efekty.

Kiedy konieczna jest operacja?

Jeśli masz uszkodzoną łąkotkę, w niektórych przypadkach operacja może być najlepszym rozwiązaniem. Dotyczy to szczególnie osób aktywnych fizycznie, które doznały ostrego urazu – brak leczenia może prowadzić do niestabilności stawu i przyspieszonych zmian zwyrodnieniowych. Zabieg jest także konieczny, gdy fragment łąkotki blokuje ruch kolana lub gdy mimo rehabilitacji i leków przeciwzapalnych ból nie ustępuje przez 3–6 miesięcy. Jeśli uszkodzenie znajduje się w dobrze ukrwionej części łąkotki, możliwe jest jej zszycie, co zwiększa szanse na pełne wygojenie.

W zależności od sytuacji lekarz może zaproponować kilka metod operacyjnych. Częściowa meniscektomia, czyli usunięcie uszkodzonego fragmentu łąkotki, przynosi szybkie efekty, ale zwiększa ryzyko zmian zwyrodnieniowych. Szycie łąkotki pozwala zachować jej stabilizującą funkcję, choć wymaga dłuższej rekonwalescencji. W rzadkich przypadkach, gdy łąkotka została całkowicie usunięta, możliwy jest jej przeszczep. Jeśli masz wątpliwości co do leczenia, skonsultuj się ze specjalistą – im szybciej podejmiesz decyzję, tym lepsze mogą być efekty.

Rola fizjoterapii po operacji łąkotki

Jeśli jesteś po operacji łąkotki, odpowiednia fizjoterapia pomoże Ci szybko wrócić do pełnej sprawności. Kluczowe są ćwiczenia poprawiające zakres ruchu oraz wzmacniające mięśnie czworogłowe uda, pośladki i mięśnie kulszowo-goleniowe. Ważne jest także, abyś pracował nad stabilizacją centralną (core), równowagą i propriocepcją, co pozwoli Ci lepiej kontrolować ruchy. Nauka prawidłowego chodu to kolejny etap rehabilitacji, który pomoże uniknąć przeciążeń. Jeśli planujesz powrót do sportu, fizjoterapeuta stopniowo przygotuje Cię do pełnej aktywności. Im bardziej zaangażujesz się w rehabilitację, tym szybciej odzyskasz sprawność i zmniejszysz ryzyko kolejnych urazów.

Uszkodzenie łąkotki to jedna z najczęstszych przyczyn bólu kolana. Kluczowe jest odpowiednie rozpoznanie objawów, szybka diagnostyka i dobór właściwej metody leczenia. W wielu przypadkach możliwe jest skuteczne leczenie zachowawcze, jednak przy większych uszkodzeniach niezbędna może być interwencja chirurgiczna, po której właściwa rehabilitacja znacząco zwiększa szanse na pełny powrót do sprawności.