Gdzie Cię boli, gdy się stresujesz? Fizjoterapia w modelu biopsychospołecznym

Czym jest podejście biopsychospołeczne w diagnostyce i terapii?

Najprościej rzecz ujmując, model biopsychospołeczny pozwala podejść do zdrowia człowieka kompleksowo. W praktyce oznacza to szersze spojrzenie na zgłaszaną chorobę czy dolegliwość bez ograniczania się wyłącznie do wyników badań. W szczegółach mogę wyjaśnić to na przykładzie bólu pleców.

Podczas diagnostyki w nowym podejściu, oprócz badań takich jak: RTG, tomografia czy rezonans, ważny jest także styl życia, praca, relacje społeczne i ogólne samopoczucie pacjenta. Dlatego fizjoterapeuta może dodatkowo zadać pytania dotyczące twojego zawodu, miejsca pracy, poziomu stresu z jakim się mierzysz czy sposobu na relaks w czasie wolnym. Okazuje się, że ta wiedza może być bardzo przydatna podczas diagnostyki i terapii.

Z pewnością zastanawiasz się teraz, w jaki sposób te informacje mogą pomóc fizjoterapeucie podczas planowania procesu leczenia. Odpowiedź jest bardzo prosta. Czynniki te mogą mieć duży wpływ na poziom odczuwanego bólu, od nich może zależeć efekt rehabilitacji, a także czas potrzebny do osiągnięcia oczekiwanych efektów. Dlatego, chociaż początkowo pytania te mogą Cię zaskoczyć, warto na nie szczerze odpowiedzieć. Będą one cenną wskazówką dla twojego fizjoterapeuty.

Sprawdź teraz Trening medyczny – czy jest lepszy od innych form ruchu?

Medyczny trening terapeutyczny (MTT) to rodzaj treningu specjalistycznego, odbywanego pod kierunkiem fizjoterapeuty. Najczęściej zalecany jest...

Jak wygląda terapia biopsychospołeczna?

Fizjoterapeuci coraz częściej pracują zespołowo wraz z psychologiem, terapeutą zajęciowym oraz, w zależności od potrzeby, z innymi specjalistami. W wielu przypadkach właśnie takie połączenie pozwala osiągnąć szybsze efekty leczenia. Obecnie dzięki modelowi biopsychospołecznemu fizjoterapeuci mogą zrobić kolejny krok naprzód.

Aktualnie w Polsce rozpoczęły się szkolenia dla fizjoterapeutów z terapii psychosomatycznych. Na kursach z psychosomatyki specjaliści uczą się m.in.: jak poszczególne emocje dają wyraz w dolegliwościach, gdzie „lokalizuje się” strach, a gdzie przeciążenie problemami. Dowiadują się, dlaczego osoby z brakiem pewności siebie często zgłaszają się z bólem kręgosłupa i jaki związek ma lęk lub depresja z bólem… stóp.

W terapii psychosomatycznej odpowiedzi na te pytania można znaleźć dzięki specjalnej mapie emocji. Zastanawiasz się, czym ona jest i gdzie można ją znaleźć? Odpowiedź może Cię zaskoczyć. Tą mapą jest ludzki organizm! Jest także do niej legenda. Znając ją, fizjoterapeuta możesz jeszcze lepiej dobrać metody pracy. Wśród nich znajdują się m.in.: techniki oddechowe, relaksacyjne i rozluźniające napięte mięśnie.

W jakim stopniu nowy model może zmienić fizjoterapię?

Nowe techniki uzupełnią metody znane i cenione, sprawiając, że diagnostyka może być jeszcze trafniejsza, a leczenie skuteczniejsze. Aktualnie fizjoterapeuci więcej uwagi poświęcają także pracy pacjenta w domu, która pozwala osiągnąć długoterminowy efekt. Prezentacja ćwiczeń do samodzielnego wykonywania i pomoc w doborze najlepszej aktywności fizycznej to obecnie jedno z zadań fizjoterapeutów.

Okazuje się też, że niektórzy z nas już od lat pracują w taki sposób. Być może już wcześniej zauważyłaś/eś w gabinecie twojego fizjoterapeuty dyplom kursu GDS lub terapii metodą P. Lewina? Jeżeli tak, oznacza to, że twój fizjoterapeuta od dawna patrzy na twój problem zdrowotny znacznie szerzej!

Czy w nowym podejściu do zdrowia jest miejsce na terapię manualną i masaż?

Oczywiście, że tak! Terapia manualna jest nadal niezastąpioną metodą leczenia. I co więcej, świetnie łączy się z terapiami psychosomatycznymi. Ponadto istnieją także takie problemy zdrowotne, w których terapie manualne są i z pewnością nadal będą wiodące. Za przykład może nam tu posłużyć zablokowanie stawu np. po kontuzji. Wtedy nie obejdzie się bez ćwiczeń wspieranych metodami manualnymi. Jeżeli jednak cierpisz na dolegliwości przewlekłe (np. nawracający ból pleców), dużym wsparciem mogą okazać właśnie terapie psychosomatyczne.

Fizjoterapia a poszukiwanie zdrowia w organizmie człowieka

W nowym modelu bardzo istotna jest zmiana nastawienia: nie szuka się choroby czy dysfunkcji, a zdrowia. Dokładniej mówiąc, szukamy zasobów, które pomogą w procesie zdrowienia. Brzmi enigmatycznie? Bez obaw, już wyjaśniam. Od pewnego czasu rzadziej możemy usłyszeć od fizjoterapeuty lub lekarza o wypadniętych dyskach, które „trzeba nastawić”, czy o „uszkodzonych tkankach”. Fizjoterapeuta będzie za to szukał u ciebie mocnych stron, które można wykorzystać w procesie zdrowienia, stawiając na komunikaty motywujące, które mogą przyspieszyć proces leczenia.

I tu ponownie pojawia się pytanie: czy jest to nowość? Niezupełnie. Osteopaci od dawna poszukują „zdrowia” zamiast choroby. Teraz do tego grona specjalistów coraz częściej dołączają fizjoterapeuci, którzy nowymi metodami uzupełniają sposób pracy ze swoimi Pacjentami. Co ważne, nic się nie zmienia w zakresie badania tkanek! Standardowe diagnozy medyczne muszą z nami pozostać, gdyż są niezbędne dla bezpieczeństwa i skuteczności leczenia.

Terapia w modelu biopsychospołecznym – rola pacjenta w procesie zdrowienia

Obecnie w rehabilitacji możemy obserwować bardzo pozytywne zjawisko – coraz większe angażowanie pacjentów w leczenie. Fizjoterapeuci częściej rozmawiają ze swoim pacjentami o tym, jak ważny jest zdrowy tryb życia i odpowiednia dawka ruchu każdego dnia. Starają się zwiększać świadomość tego, jak ważna jest codzienna i konsekwentna dbałość o zdrowie. Od tego może zależeć utrzymanie efektu fizjoterapii. Fizjoterapeuta dobiera indywidualnie ćwiczenia, zachęca do zdrowych nawyków (dotyczących np. przerw w pracy na ćwiczenia lub prawidłowego podnoszenia przedmiotów), a tym samym wyposaża w cenną wiedzę. Także tą dotyczącą aktywności fizycznej, na którą stawia się w tym nowym modelu rehabilitacji! Dobranie najlepszego rodzaju aktywności jest ważnym elementem utrzymania zdrowia. Spacer, rower, joga, nordic walking, a może basen? Fizjoterapeuta z pewnością Ci podpowie!

W poradni, w której pracowałam, już w 2018 roku przyjęliśmy sobie za motto cytat z materiałów WHO: