Zabawki wspierające rozwój dzieci z zaburzeniami sensorycznymi

Zaburzenia integracji sensorycznej, czyli SI polegają na nieprawidłowym odbiorze bodźców ze świata zewnętrznego, a przez to niepoprawne ich przetwarzanie. Zaburzenia w ośrodkowym układzie nerwowym nie wykształciły w odpowiedni sposób zmysłów, które są niezbędne do funkcjonowanie i koordynacji na co dzień. Problemy z integracją sensoryczną są najczęściej widziane u dzieci nadruchliwych lub chorujących na autyzm. Na czym polegają zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci oraz jak wspomóc dziecko z SI w jego rozwoju? Odpowiedź na te pytania znajdziesz poniżej. 

.
Z tego artykułu dowiesz się:

1. Na czym polegają zaburzenia sensoryczne u dzieci?
2. Jak pomóc dziecku z zaburzeniami sensorycznymi?
3. Zabawki wspierające integrację sensoryczną dziecka

Na czym polegają zaburzenia sensoryczne u dzieci?

SI, czyli integracja sensoryczna to odbieranie bodźców, za pomocą zmysłów, czyli skupisk receptorów. Wszystkie bodźce przechodzą do mózgu, gdzie są rozpoznawane oraz przetwarzane, co skutkuje odpowiednią do danej sytuacji reakcją. Rozwój procesów sensorycznych u dziecka ma miejsce podczas życia płodowego. Dochodzi wtedy do rozwoju układu przedsionkowego, proprioceptywnego i dotykowego. Od ich prawidłowego działania zależy praca pozostałych zmysłów dziecka. W następnych fazach rozwoju dziecka wszystkie zmysły szybko się rozwijają, a proces ten trwa do około 8 roku życia.

Zaburzenia sensoryczne u dzieci pojawiają się we wczesnych latach i charakteryzują się one zaburzeniami układu nerwowego, który nieprawidłowo przyjmuje bodźce ze świata zewnętrznego. Problem ten dotyczy zmysłów takich jak:

• zmysł słuchu
• wzrok,
• węch,
• smak,
• zmysł dotyku (zarówno głębokiego, jak i powierzchniowego),
• równowagi.

Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej nie zawsze zachowują się w ten sam sposób. Niektóre dzieci z zaburzeniami SI są nadpobudliwe, a inne bardzo wyciszone. Wszystko zależy od indywidualnych cech dziecka.

Jak pomóc dziecku z zaburzeniami sensorycznymi?

Skuteczną pomoc przy zaburzeniach sensorycznych u dzieci można rozpocząć po trafnej diagnozie oraz określeniu typu danych zaburzeń. Obecnie dzieli się je na trzy kategorie:

• zaburzenia modulacji sensorycznej - funkcja zdolności do regulowania stopnia intensywności reakcji i przyjmowania bodźców jest zaburzona, co prowadzi do zbyt dużej nadwrażliwości dziecka lub pod-wrażliwości;
• zaburzenia ruchowe - dyspraksja, czyli zaburzenia w wykonywanych ruchach, są one chaotyczne i mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie,
• zaburzenia różnicowania sensorycznego - dzieci nie rozpoznają bodźców sensorycznych ze świata zewnętrznego.

U dzieci z zaburzeniami sensorycznymi kluczowa jest odpowiednia rehabilitacja, terapia i stale prowadzone ćwiczenia przy użyciu odpowiednich przedmiotów i zabawek sensorycznych. Terapia sensoryczna u dzieci to proces długotrwały i wymagający zaangażowania nie tylko ze strony dziecka i terapeuty, ale także rodziców. "Zadania domowe", jakie dostaje dziecko dostaje do wykonania poza gabinetem terapeutycznym, znacznie szybciej pomagają utrwalić doświadczenia zdobyte podczas terapii. Współpraca dziecka z rodzicami w domowym zaciszu buduje także silniejsze więzi.

Wielu terapeutów w pracy z dziećmi, wykorzystuje zabawki sensoryczne, które pomagają w treningu nad słabiej wykształconymi zdolnościami. Zabawki sensoryczne dla dzieci to idealne rozwiązanie, by rehabilitacja nie wyglądała jak klasyczna terapia, ale zamieniła się we wspaniałą zabawę.

Zabawki wspierające integrację sensoryczną dziecka

Zabawki sensoryczne są bardzo ważnym elementem, o którym rodzice powinni pamiętać na każdym etapie rozwoju dziecka. Zaczynając od zabawek nawet dla rocznego dziecka. Specjalnie zaprojektowane zabawki sensoryczne wspierają rozwój dziecka, jego motorykę i zmysły malucha.

W terapii integracji sensorycznej najważniejsze jest pobudzenie zmysłów dziecka. Można to uzyskać dzięki zabawkom, które wpływają na czucie głębokie i powierzchowne oraz posiadają różnorodny kształt, strukturę, generowany dźwięk i zapach, co stymuluje słuch dziecka oraz pobudza jego rozwój. Zabawka sensoryczna to także zabawka edukacyjna, czyli ucząca przez zabawę.

Zabawek sensorycznych dla niemowląt i starszych dzieci jest na rynku ogromna ilość, a ich zastosowanie jeszcze większe. Mogą one oddziaływać na wszystkie zmysły dziecka (zmysł słuchu, dotyku, węchu i wzroku). Wszystko zależy od materiału i użytej faktury danej zabawki, co może je różnicować jako lekko twarde, miękkie, szorstkie czy puchate.

Często do zabawek sensorycznych dla najmłodszych, dołączony jest bezpieczny gryzak (albo samodzielny zestaw gryzaków, który pomoże przetrwać trudny czas ząbkowania), czy budujące rozwój zmysłów błyszczące i świecące przedmioty lub grające muzyczne gadżety, które uczą kreatywności. Te zabawki działając na wszystkie zmysły, będą świetnym pomysłem, by wesprzeć rozwój sensoryczny poprzez zabawę. Ważne, aby zabawki były kolorowe, dopasowane do małych rączek naszych pociech, co gwarantuje mnóstwo zabawy.

Sensoryczne zabawki dla niemowląt powinny zapewniać bezpieczeństwo i rozwój. Mając przed sobą te dwie zasady, firma 4FIZJO zaopatrzyła swój sklep w najlepszej jakości zabawki sensoryczne odpowiednie dla niemowląt oraz starszych dzieci. 

Zabawki sensoryczne dla starszych dzieci
Kiedy dziecko będzie już starsze, bardzo dobrym pomysłem jest wykorzystanie takich zabawek jak:

• piasek kinetyczny,
• plastelina lub modelina,
• piłki sensoryczne,
• piłki z naturalnego kauczuku.

Dziecko uczy się kreatywności i nowych umiejętności poprzez proces twórczy i możliwość pracy manualnej. Myśląc o rozwijaniu umiejętności edukacyjnych świetną zabawę zagwarantują inne sensoryczne zabawki, jak kolorowa układanka czy książeczka pełna uśmiechniętych postaci, zawierającej żywe kolory, co rozbudzi w maluchu chęć poznawania świata.

Zabawki sensoryczne - podsumowanie

Nowe umiejętności, ciekawość, nieustanne poznawanie świata. Te wszystkie emocje towarzyszą naszym dzieciom na co dzień. Dzieci z zaburzeniami sensorycznym są szczególne narażone na działanie silnych bodźców z otoczenia. Zabawki sensoryczne pomagają rozładować napięcie i przywrócić równowagę emocjonalną dziecka. To idealny sposób na zabawę, ale również na naukę. 

Źródła:

1. Marr D., Mika H., Miraglia J., Roerig M., Sinnott R. The effect of sensory stories on targeted behaviors in preschool children with autism.Phys Occup Ther Pediatr.2007;27:63-79

1. D. Green, S. Chandler, T. Charman, E. Simonoff, G. BairdBrief report: DSM-5 sensory behaviours in children with and without an autism spectrum disorder. J Autism Dev Disord, 46 (2016), pp. 3597-3606

1. M. Tudela-Torras, L. Abad-Mas, E. Tudela-Torras, Sensory integration: benefits and effectiveness of therapeutic management in sensory processing disorders. February 2017 Revista de Neurologia 64(s01):S73-S77