Udar mózgu to poważny stan, który może zagrażać życiu. W przypadku podejrzenia udaru najważniejsza jest szybka reakcja, i profesjonalna pomoc medyczna, aby osoba z udarem miała jak największe szanse na przeżycie. Udar jest jedną z najczęstszych przyczyną zgonów od kilkunastu lat. Pacjenci po udarze mózgu niedokrwiennym lub krwotocznym powinni zostać objęci wczesnym programem rehabilitacji. Początki rehabilitacji są kluczowe w procesie powrotu do zdrowia. Ile trwa rehabilitacja po udarze oraz dlaczego jest tak ważna? Jak ćwiczenia pacjent może wdrożyć sam w domu?

W tym artykule dowiesz się

1. Dlaczego rehabilitacja poudarowa jest tak ważna?
2. Jak długo powinna trwać rehabilitacja poudarowa?
3. Rehabilitacja neurologiczna w domu.

Rehabilitacja po udarze - dlaczego jest tak ważna?

Rehabilitacja poudarowa jest najważniejszym elementem w procesie leczenia pacjentów po udarze mózgu niedokrwiennym lub krwotocznym. To właśnie od rehabilitacji, ćwiczeń i sposobu prowadzenia terapii zależy, w jakiej pacjent będzie kondycji oraz jak szybko wróci do pewnego stopnia sprawności.

Udar mózgu to niewątpliwie jeden z najcięższych przypadków i rehabilitacja może być długa i monotonna. Pacjent, jakby na nowo uczy się pewnych czynności, dlatego najważniejszą cechą terapeuty powinna być cierpliwość. Po udarze mogą wystąpić takie zaburzenia jak: zaburzenia mowy, zaburzenia czucia.

Przy udarze mózgu dochodzi do zakłócenia krążenia mózgowego. Powstaje wtedy niedokrwienie (udary niedokrwienne) - spowodowane zatorem, lub zbyt mocne przekrwienie mózgu - czyli wylew krwi do mózgu (udar krwotoczny). Udar niesie ze sobą wiele poważnych ubytków i problemów neurologicznych. Problemy mogą dotyczyć nie tylko dysfunkcji motorycznych, ale również czuciowo-ruchowych, mowy i pamięci. Chorzy często są również agresywni lub kompletnie obojętni na bodźce.

Ile trwa rehabilitacja po udarze?

Rehabilitację neurologiczną należy zacząć jak najwcześniej, aby zminimalizować negatywne skutki udaru. Każdy dzień zwłoki może przynieść straty, których odratowanie będzie bardzo trudne. Ważne, aby lekarz prowadzący przed wdrożeniem rehabilitacji potwierdził, że stan pacjenta jest stabilny.

W fizjoterapii stosowane są 3 okresy rehabilitacji:

• I etap - profilaktyka funkcjonalna - stan ostry, pacjent przebywa na oddziale rehabilitacji neurologicznej, najczęściej trwa do 2 tygodni. Do oddziału udarowego trzeba się dostać jak najszybciej, aby szybko postawić diagnozę i leczenie.
• II etap - rehabilitacja funkcjonalna - może trwać od 14 dni do nawet 2 lat. Okres ten charakteryzuje się nauką na nowo wszystkich funkcji. Terapia ta prowadzona jest, aby z każdym tygodniem poprawiać sprawność i samodzielność pacjenta. Osoby po udarze na oddziale rehabilitacji neurologicznej przebywają tam do 16 tygodni,
• III etap - okres adaptacji. Trwa on najdłużej, nawet do 5 lat. W tym czasie niezbędna jest rehabilitacja ze strony fizjoterapeuty, rodziny oraz pielęgniarek. Okres ten często jest nazywany przewlekłym. Stan pacjenta jest stabilny i pracuje on w wybranym planie rehabilitacyjnym, w niektórych przypadkach przywożony jest do kontroli na oddział rehabilitacji neurologicznej.

Rehabilitacja po udarze w domu

Rehabilitacja w warunkach domowych jest najważniejszym elementem powrotu do zdrowia. Aktywność pacjenta pozostaje w kwestii domowników i oni są najbardziej odpowiedzialni, aby wesprzeć chorego w szybkim powrocie do zdrowia. Wparciem mogą się okazać także dodatkowe sesje rehabilitacyjne z pomocą fizjoterapeuty domowego.

Rehabilitacja w domu powinna obejmować wszystkie założenia lecznicze rozpoczęte podczas terapii w szpitalu. Pacjent podczas terapii uczy się wykorzystywać wszystkie partie mięśniowe, aby zapobiec odleżynom oraz przywrócić siłę i masę mięśniową. Najważniejszym etapem ćwiczeń są treningi strony zajętej przed udar, czyli strony z niedowładem.

Każda aktywność po stronie zajętej, jest pewnego rodzaju stymulacją mięśni i mózgu. Poprawia to czucie swojej własnej kończyny, która często jest "odrzucona" przez osobę po udarze. Terapeuta zajęciowy pokazuje jak najlepiej stymulować pacjenta i uczy rodzinę funkcjonować w ten sposób, aby jak najmocniej chory sam angażował stronę z niedowładem. W poradni rehabilitacyjnej można zapoznać się z ćwiczeniami, które należy wykonywać i jak zachowywać się w kontakcie z chorym.

Przy udarze mózgu bardzo ważne są regularnie wykonywane ćwiczenia i próby pionizacji. Nie można ciągnąć pacjenta za porażoną rękę, czy nogę podczas wstawania i ubierania. Pacjenci nie mają wyrobionej odpowiedniej siły mięśniowej i nawet siedzenie może być dla nich trudne, a czasem nieosiągalne.

Podczas rehabilitacji należy pilnować stale, czy nie pojawia się nadciśnienie tętnicze. Choroby serca, choroby układu oddechowego mogą być podczas udaru znacznie bardziej uciążliwe, dlatego koniecznie trzeba poddawać chorego ciągłej kontroli lekarskiej.

Kończyna dolna, która jest objęta niedowładem, również musi być odpowiednio zaakcentowana. Koniecznie trzeba przypilnować, aby nastąpiło zapobieganie odleżynom, nie było uboższego dopływu krwi oraz nieustannie była aktywowana podczas ćwiczeń. Domową rehabilitację wczesną należy zacząć od delikatnego wykonywania wzorca zgięcia w każdym stawie. Warto do ćwiczeń wdrożyć piłki do ćwiczeń, aby progresować z ćwiczeniami i wdrażając coraz to mocniejsze obciążenia. Idealnie sprawdzą się gumy oporowe z różnym obciążeniem a także taśmy rehabilitacyjne. Wszystkie ćwiczenia kończyn dolnych mają doprowadzić chorego do jak najlepszego wzorca chodu. Dłonie i palce można ćwiczyć z wykorzystaniem gum do ćwiczeń palców. Terapią są również codzienne czynności, angażujące całe ręce i dłonie, np.: mycie zębów, składanie ubrań czy posługiwanie się sztućcami.

W okresie przewlekłym niezmiernie ważny jest kontakt ze specjalistami, którzy poprowadzą całą terapię, aby pacjent mógł wrócić do funkcjonowania w codziennym życiu. Objawy kliniczne nie zawsze są takie same, dlatego terapia zawsze jest indywidualnie dobierana.

Podsumowanie

Odzyskanie pełnej sprawności po udarze mózgu to ciężki czas dla pacjenta i rodziny. Okres rehabilitacji jest długi, zaczynając na oddziale udarowym, kończąc na pracy w domu. Pacjent nie zawsze chce współpracować, ale nie oznacza to, że nie można wdrażać terapii. Należy otoczyć pacjenta ulubioną muzyką, zapachami i przedmiotami, aby jak najchętniej ćwiczył i podejmował aktywność. Proces leczenia jest długi, ale owoce pracy mogą być bardzo duże.

Źródła:

1. A. S, Gudlavalleti, V. Taimni, A. Bhasin i in., Comparison of constraint induced movement therapy and neuromuscular electrical simulation on clinical outcomes in chronic stroke, „International Journal of Physiotherapy & Occupational Therapy”. 2015, nr 9(2).
2. R. Mazur, M. Świerkocka–Miastkowska, Diagnostyka wczesnego okresu udaru mózgu, „Choroby serca i naczyń” 2005, nr 2(3), s. 136–141.

 

Producent: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Autoryzowany przedstawiciel: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Podmiot prowadzący reklamę: 4FIZJO Group sp. z o.o.

ZASTOSOWANIE: Taśmy mogą być wykorzystywane do treningu mającego na celu poprawę siły grup mięśniowych osłabionych wskutek unieruchomienia pourazowego, pozabiegowego, a także w przypadku schorzeń neurologicznych. Różnorodność taśm pozwala na ich wykorzystanie w terapii niestabilności kręgosłupa oraz innych stawów, w ćwiczeniach korekcji postawy, treningu koordynacji i poprawy ogólnej sprawności fizycznej. Poprzez różne ćwiczenia z użyciem taśmy można osiągnąć poprawę siły mięśniowej i stabilizacji stawów. Taśma może służyć do treningu profilaktycznego, pomagając zapobiec kontuzjom.

PRZECIWWSKAZANIA: Występowanie bólu podczas użytkowania; Stany ostre, świeżo po zwichnięciu stawu lub złamaniu kości; Obrzęki; Uczulenie na lateks; Zmiany skórne w wyniku grzybicy, chorób zakaźnych, wysypki; Wrażliwa i delikatna skóra np. u pacjentów z cukrzycą lub problemami krążenia; Nowotwory (bez zgody lekarza).

Producent: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Autoryzowany przedstawiciel: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Podmiot prowadzący reklamę: 4FIZJO Group sp. z o.o.

ZASTOSOWANIE: Ćwiczenia z piłką rehabilitacyjną mogą być pomocne w poprawie sprawności, siły i kondycji. Poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia piłka rehabilitacyjna może wpływać na poprawę twojej postawy ciała, wzmacnianie mięśni głębokich oraz tonizować napięcie mięśniowe. Z jej pomocą wykonasz ćwiczenia rehabilitacyjne, trening medyczny czy ogólnorozwojowe.

PRZECIWWSKAZANIA: Zaburzenia równowagi; Waga przekraczająca 150 kg.