Hipermobilność stawów — na czym polega?

Hipermobilność stawów to schorzenie, które polega na znacznie zwiększonym zakresie ruchów w stawach obwodowych. Wynika to z nieprawidłowej budowy i rozciągliwości tkanki łącznej oraz innych struktur budujących staw. Najczęściej hipermobilność można zauważyć u dzieci, ale również u osób dorosłych. Objawy hipermobilności to nie tylko nadmierne wyginanie kończyn, ale to także ból i zwiększone ryzyko zwichnięć przy nawet najmniejszych urazach. Dowiedz się więcej na temat hipermobilności oraz jakie są jej przyczyny.

.

.

W tym artykule znajdziesz informacje na temat:

1. Na czym polega hipermobilność stawów?

2. Jakie są przyczyny nadmiernej ruchomości stawów?

3. Prawidłowa diagnostyka hipermobilność stawów obwodowych.

4. Jakie skutki niesie ze sobą hipermobilność stawów w życiu codziennym?

Hipermobilność stawów — na czym polega?

Hipermobilnością stawów określa się nadmierną ruchomość stawów obwodowych, która przejawia się ich zwiększonym zakresem ponad normę. Często hipermobilność stawów występuje u kobiet i dzieci, które z wiekiem tracą zdolność do wysokiej mobilności i zakresu ruchu.

Zwiększenie zakresu ruchomości w stawach może występować jako zaburzenie nabyte lub jako wrodzona wiotkość stawów. Nabyta hipermobilność stawów jest najczęściej miejscowa i wynika np. z urazu mechanicznego.

Każdy staw ma określoną granicę, do której może występować ruch. Nadmierna ruchomość, również określana, jako wiotkość stawów, znacząco przekracza tą fizjologiczną granicę. Nadmierną ruchomość stawów można korygować z pomocą lekarza i fizjoterapeuty, którzy określą odpowiedni sposób wykonywania ćwiczeń i sposobu leczenia.

Obecnie wyróżnia się kilka stopni hipermobilności, takie jak:

• hipermobilność konstytucjonalna, czyli łagodny zespół hipermobilności stawów,

• wiotkość stawów uogólniona,

• miejscowa wiotkość stawów.

Nadmierna wiotkość stawów może prowadzić do wielu innych schorzeń, dlatego nie warto bagatelizować jej pierwszych objawów. Szybka konsultacja ze specjalistą pozwoli zachować zdrowie stawów na przyszłość.

Hipermobilność — przyczyny nadmiernej ruchomości stawów

Hipermobilność najczęściej pojawia się u dzieci, a jej przyczyną jest głównie tendencja genetyczna. Niemniej jednak nadmierna ruchomość stawów może wynikać również z:

• wcześniejszych urazów, zwłaszcza urazów przebytych w dzieciństwie,

• źle dobranej diecie, ubogiej w kolagen,

• braku ruchu,

• zaburzeń hormonalnych (w tym immunologiczne podłoże objawów hipermobilności),

• nieprawidłowej budowy tkanki łącznej,

• zespół Ehlersa-Danlosa, zespół Downa czy zespół Morquio — wiotkość stawów może w niektórych przypadkach sygnalizować różne groźne choroby.

Przyczyny nadmiernej ruchomości stawów są często specyficzne i uzależnione od wielu czynników. Największą rolę odgrywa genetyka, ale jeżeli widzisz niepokojące objawy hipermobilności u siebie lub swojego dziecka, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.

Hipermobilność stawów — diagnostyka

Wiotkość stawów można zbadać w warunkach domowych, poprzez przeprowadzenie testu i oceny w skali Beightona. Skala ta mierzy poziom nadruchomości stawów w 5 obszarach ciała. Skala ta jest najczęściej stosowana, ale nie jest ona najdokładniejsza, ponieważ pomija duże stawy (barkowy, biodrowy, kręgosłup), a skupia się na mniejszych. Skala Beightona nie pokazuje pełnowymiarowej oceny stopnia hipermobilności stawów.

Kryteria Sachse’go pozwalają na ocenę hipermobilności oraz jej stopnia, a zaleta tej metody to możliwość badania dużych stawów. Metoda ta pokrywa się również z badaniami prowadzonymi przez lekarza czy fizjoterapeutę.

Specjaliści w badaniu korzystają z narzędzi do mierzenia zakresu ruchomości w danych stawach. Obrazuje to, czy mamy do czynienia z hipermobilnością oraz jaka jest skala problemu. Najczęściej wykorzystywanym przyrządem jest goniometr, który pokazuje skalę wiotkości stawów.

Jednym z najczęstszych objawów hipermobilności jest bierne przyciągnięcie kciuka do przedramienia, zwiększona ruchomość kręgosłupa, tkliwość tkanek posturalnych oraz zwiększony zakres ruchu pochylenia w przód przy wyprostowanych kolanach i położenie dłoni płasko na ziemi.

Hipermobilność w życiu codziennym — skutki i dolegliwości bólowe

Osoby z nadmierną ruchomością stawów dzielą się na dwie grupy. Pierwsza z nich to grupa bez bólowa, która pozbawiona jest dolegliwości bólowych ze strony wiotkości stawów. Grupa druga zmaga się z problemami wynikającymi z nadmiernej ruchomości. Hipermobilność w życiu codziennym może przyczynić się do wielu bolesnych dolegliwości, które sprawiają, że ciężko jest przyjąć prawidłową postawę ciała.

Najczęstsze objawy nadruchomości stawów obejmują:

• koślawość stawów kolanowych,

• powiększony zakres, wpływający na zmniejszoną stabilizację stawów,

• bóle pleców,

• osłabioną siłę mięśni,

• wady stóp (płaskostopie),

• zwiększone ryzyko kontuzji w przyszłości w wyniku urazu,

• zaburzoną równowagę mięśniową i struktur stawowych,

• nadruchomość może powodować skrzywienie kręgosłupa,

• pojawianie się zmian degeneracyjnych w stawach,

• zawroty i bóle głowy.

Hipermobliność a fizjoterapia

Jeżeli bóle pojawiają się notorycznie, należy bezzwłocznie umówić się na konsultację z lekarzem i zbadać przyczynę bólu. Do leczenia nadruchomości stawów, niejednokrotnie niezbędna jest pomoc fizjoterapeuty, który:

• dobierze odpowiednie ćwiczenia wzmacniające mięśnie,

• ułoży plan treningowy do domu,

• nauczy wykonywać prawidłowo czynności, które zmniejszają ból.

We współpracy z fizjoterapeutą warto zastosować plastry kinesiotaping, które pomogą podczas treningu i wzmacnianiu mięśni. Przy pracy z terapeutą niezwykle ważną rolę odgrywają ćwiczenia. Jeśli szukasz odpowiednich akcesoriów rehabilitacyjnych, wejdź na stronę 4FIZJO, gdzie znajdziesz wszystko, czego potrzebujesz. Tapping jest niezwykle pomocną techniką wspomagania i usztywniania stawów, które mają problem z wiotkością. Plastrowanie może również zmniejszyć objawy bólowe oraz pomóc w kontroli ruchów.

Podsumowanie

Hipermobilność to zwiększony zakres ruchomości w stawach, który może być neutralny lub wywoływać symptomy bólowe. Podłoże hipermobilności często jest genetyczne, ale również ma na nie wpływ wiele czynników, np. urazy w dzieciństwie. Nadruchomość dotyka z reguły większość stawów, a praca nad odpowiednią stabilizacją mięśniową wymaga opieki specjalisty.

Źródła:

1. Atwell K, Michael W, Dubey J, James S, Martonffy A, Anderson S, Rudin N, Schrager S. Diagnosis and Management of Hypermobility Spectrum Disorders in Primary Care. J Am Board Fam Med. 2021 Jul-Aug;34(4):838-848

2. Liaghat B, Pedersen JR, Young JJ, Thorlund JB, Juul-Kristensen B, Juhl CB. Joint hypermobility in athletes is associated with shoulder injuries: a systematic review and meta-analysis. BMC Musculoskelet Disord. 2021 Apr 26;22(1):389.

3. A. Mirska i in., Łagodny zespół hipermobilności stawów (BHJS), „Neurologia Dziecięca” 2011, nr 41, s. 135–140.