Haluksy – dlaczego powstają i jak sobie z nimi radzić?

Haluksy – co to jest za dolegliwość?

Haluks i ból z nim związany to częsta dolegliwość, która powoduje dyskomfort i skłania do wizyty u fizjoterapeuty. Dlatego w tym blogu postanowiłam podzielić się swoją wiedzą, która z pewnością zainteresuje osoby borykające się z tym problemem. Zastanawiasz się, dlaczego powstają haluksy? Jak leczyć haluksy? A może szukasz domowych sposobów na koślawość palucha? Jeśli tak, to odpowiedzi na te wszystkie pytania znajdziesz poniżej.

Nazwa „haluks” to określenie palucha koślawego (od łacińskiego hallux – paluch). Koślawość palucha oznacza, że odchyla się on w kierunku drugiego palca. Z kolei wypukłość tuż pod paluchem (głowa pierwszej kości śródstopia) wychyla się w przeciwną stronę – w kierunku drugiej stopy. W ten sposób tworzy się charakterystyczne uwypuklenie u podstawy palucha. Przez to, że uwypuklenie staje się coraz większe, pojawia się ból haluksa i trudno jest dobrać dla siebie wygodne obuwie, ponieważ standardowe buty obcierają, nasilając dyskomfort.

Sprawdź koniecznie! Domowe sposoby na ostrogi piętowe

Ostrogi piętowe potrafią skutecznie utrudnić normalne funkcjonowanie. Dokuczliwy ból pięty, który pojawia się przede wszystkim podczas wysiłku i stania, to znak, że...

Do najczęstszych przyczyn powstawania haluksów należą:

• czynniki genetyczne;

• płaskostopie poprzeczne (dlatego tak ważne są ćwiczenia korekcyjne!);

• nadwaga (jeżeli twoja masa ciała jest zbyt wysoka, wybierz się do dietetyka – każdy kilogram mniej to ulga dla stóp);

• hipermobilność konstytucjonalna – polega ona m.in. na nadmiernej wiotkości stawów i więzadeł (takie osoby z łatwością robią szpagat, ich łokieć prostuje się ponad miarę i ogólnie są bardzo rozciągnięte, choć nie wykonują ćwiczeń rozciągających);

• RZS (reumatoidalne zapalenie stawów);

• stopa Mortona – jest to wrodzona wada budowy stopy;

• przebyte urazy stopy.

Ryzyko koślawości palucha wzrasta, gdy nosisz obuwie o wąskim przodzie, szczególnie szpilki zwężane z przodu. Choć większość kobiet je kocha (są piękne, więc to jest zrozumiałe), to na co dzień przy wyborze butów warto postawić przede wszystkim na komfort stóp i wygodę.

Jakie objawy mogą towarzyszyć haluksom?

Osoby z paluchami koślawymi najczęściej zgłaszają ból haluksa, który często określany jest także jako rwący ból haluksa. Ten rodzaj bólu zazwyczaj umiejscowiony jest tam, gdzie widać uwypuklenie. Może boleć też podeszwa stopy, miejsce pod paluchem i pod drugim palcem. Nasilenie dyskomfortu może być różne. Początkowo możesz odczuwać tylko lekki trud w chodzeniu, który później może przekształcić się w rwący ból haluksa. Dlatego tak ważne jest, by zacząć działać natychmiast – najlepiej w momencie, gdy pojawią się pierwsze objawy. Zastanawiasz się, co oprócz bólu powinno wzbudzić twój niepokój? Gdy uwypuklenie jest duże, mogą pojawić się:

• otarcia skóry stopy – powstają, gdy haluks trze o brzeg buta;

• ból całej stopy, a także kostki od wewnętrznej i zewnętrznej strony;

• zaczerwienienie uwypuklenia haluksa (ze względu na stan zapalny u podstawy palucha);

• siniaki w obrębie stopy (związane z uciskiem butów, ale też z zaburzonym obciążeniem stopy);

• opuchnięcie obejmujące stopę i kostkę (co dodatkowo utrudnia założenie butów i chodzenie);

• postępująca deformacja stopy (paluch może zacząć nachodzić na drugi palec).

Warto dodać, że część osób z bólem haluksa podczas chodzenia utyka. To z kolei może wywołać ból kolana, biodra, a nawet ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Dlatego muszę powtórzyć jeszcze raz – ważne jest, aby pracować z haluksem od razu, gdy tylko zauważysz pierwsze objawy!

Czy da się zapobiegać koślawości palucha?

Chociaż istnieje wiele metod zapobiegania haluksom, nie zawsze da się całkowicie zatrzymać postęp koślawienia palucha. Dzieje się tak szczególnie u osób z wrodzoną wiotkością więzadeł. Jednak nawet u tych pacjentów wiele może zdziałać prawidłowy dobór obuwia oraz fizjoterapia. Zacznijmy od obuwia, także tego ortopedycznego.

Buty na haluksy

Wybierz takie buty, które mają szeroki przód i są wygodne. Komfort jest bardzo ważny, gdy chcesz zadbać o zdrowie swoich stóp. Warto również chodzić w butach o amortyzującej podeszwie i unikać chodzenia w butach na obcasie. I jeszcze dodam jedną ważną rzecz przed zbliżającym się latem – w upalne dni postaw na sandały, a unikaj klapek-japonek. Pasek, który znajduje się pomiędzy pierwszym a drugim palcem stopy, zmusza mięśnie do nienaturalnej pracy i powoduje zbliżanie się palca głównego do pozostałych.

Wkładki do butów na haluksy

Jeżeli lekarz lub fizjoterapeuta zalecił Ci noszenie wkładek, koniecznie weź to pod uwagę, wybierając nowe buty. Mierząc but, sprawdź, czy stopa mieści się w nim wygodnie razem z twoją nową wkładką.

Ortopedyczne buty na haluksy

Jeżeli haluks ma duże uwypuklenie, warto rozważyć buty ortopedyczne dla osób z haluksami. Z kolei w domu możesz chodzić w wygodnych butach z tworzywa termoplastycznego (formowanych na ciepło, dopasowanych do stopy). Ich przygotowaniem zajmują się fizjoterapeuci, którzy są specjalnie do tego przeszkoleni.

Separatory na haluksy

Ulgę mogą Ci przynieść także specjalne aparaty odwodzące paluch zakładane na noc. Korygują one nieprawidłowe ułożenie kości śródstopia i pomagają zapobiegać odchylaniu się dużego palca do wewnątrz.

Najlepsze domowe sposoby na haluksy

Zastanawiasz się, czy istnieją domowe sposoby na haluksy? Istnieją. Specjalne obuwie, wkładki i separatory to jedno, a drugie to ćwiczenia, które przy haluksach są niezastąpione. Poniżej przedstawiam kilka ćwiczeń, które możesz wykonywać we własnym domu.

Masaż stopy piłką z kolcami do masażu

Usiądź wygodnie na krześle. Umieść piłeczkę-jeżyk pod podeszwą stopy. Następnie poruszaj stopą, wykonując okrężne ruchy. Turlaj też piłkę w przód i w tył pilnując, aby nie wysunęła się spod nogi. Kolce piłeczki w tym czasie masują i rozluźniają podeszwę stopy. U osób z haluksami jest ona często napięta, co dodatkowo wzmaga dolegliwości. Warto więc zadbać o regularne rozluźnianie. Masuj w ten sposób stopy codziennie rano, zanim wstaniesz z łóżka (jeszcze przed zrobieniem pierwszych kroków). Powtórz masaż także wieczorem.

Ćwiczenie „trzech punktów podparcia”

Ćwiczenie to ma na celu wyuczenie prawidłowego obciążania stopy. Początkowo możesz wykonywać je w pozycji siedzącej.

Usiądź na krześle, a stopy ustaw na podłodze (lub na macie). Postaraj się, aby stopy równomiernie stykały się z podłogą trzema punktami. Są nimi: pięta i oba brzegi każdej stopy (prawy i lewy – tuż pod dużym palcem i pod najmniejszym palcem). Pilnując styku tych trzech miejsc z podłogą, spróbuj unieść i rozstawić szeroko palce. Utrzymaj pozycję przez 5 sekund, a następnie rozluźnij stopy (wykonaj 10 powtórzeń). To ćwiczenie możesz też wykonywać, stojąc. Po ćwiczeniach zwróć uwagę, czy chodząc równomiernie obciążasz podeszwę (tak, jak podczas ćwiczenia). Jeżeli masz wątpliwości – skonsultuj się z fizjoterapeutą.

Ćwiczenie z poduszką sensomotoryczną

Połóż przed sobą na podłodze poduszkę sensomotoryczną (płaski dysk z kolcami). Następnie wejdź na nią, starając się utrzymać równowagę. Gdy złapiesz już balans, podnieś i rozszerz szeroko palce stóp. Utrzymaj taką pozycję przez 5 sekund. Po tym czasie opuść palce i swobodnie balansuj przez chwilę na poduszce (to świetne ćwiczenie nie tylko dla stóp, ale też dla kolan i głębokich mięśni tułowia! Wykonaj 10 powtórzeń.

Rolowanie ręcznika

Usiądź na krześle. Na podłodze rozłóż mały ręcznik. Ustaw stopy na ręczniku i zacznij go rolować, zginając i prostując palce. Po minucie rolowania zrób chwilę przerwy. Wykonaj 3 serie ćwiczenia.

Ćwiczenie z dużą piłką rehabilitacyjną

Połóż się wygodnie plecami na macie. Łydki ułóż na dużej piłce rehabilitacyjnej. Zginając nogi w kolanach, przyciągnij piłkę do siebie. W czasie tego ćwiczenia palce stóp przyciągnij do siebie i utrzymuj je rozstawione szeroko. Następnie wyprostuj kolana, oddalając tym samym piłkę od siebie. Rozluźnij stopy. Ćwiczenie powtórz 10 razy.

Haluksy a fizjoterapia – jak leczyć haluksy?

Profilaktyka i leczenie haluksa to temat, w którym niezwykle pomocna będzie fizjoterapia. Podczas wizyty u specjalisty poznasz budowę swojej stopy, ocenę ustawienia kolan i postawę sylwetki. Następnie fizjoterapeuta może zastosować terapię manualną, która pomaga rozluźnić zbyt napięte mięśnie i punkty spustowe. Pomocny może być także masaż tkanek głębokich, który rozluźni stopę, łydkę, udo i mięśnie tułowia. Ważną częścią wizyty będą też ćwiczenia, które z powodzeniem możesz wykonywać samodzielnie w domu.

A teraz omówmy pokrótce leczenie haluksa w momencie zaostrzenia dolegliwości. Oprócz wyżej wymienionych metod pomóc mogą także zabiegi z zastosowaniem fali uderzeniowej lub ultradźwięków. Ulgę mogą przynieść też prądy o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym np. jonoforeza. Fizjoterapia jest także niezbędna po operacji haluksa. Nie zwlekaj z nią, a ćwiczenia w domu wykonuj regularnie – wtedy przyniosą najlepszy efekt!

Jak już wiesz, haluksom naprawdę można zapobiegać. Jeśli jesteś w grupie ryzyka lub gdy tylko dostrzeżesz u siebie pierwsze objawy haluksa, nie czekaj! Postaw na wygodne obuwie i regularne ćwiczenia.

Producent: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Autoryzowany przedstawiciel: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Podmiot prowadzący reklamę: 4FIZJO Group sp. z o.o.

ZASTOSOWANIE: Poduszka sensomotoryczna służy do wykonywania ćwiczeń równoważnych i koordynacyjnych na niestabilnym podłożu. Poprzez ćwiczenia: utrzymywania równowagi stojąc na niej jednonóż lub przenoszeniu ciężaru ciała z nogi na nogę przyczyniają się do poprawy koordynacji ruchowej u pacjentów po urazach, zmniejszają ryzyko upadków i utraty stabilności u osób starszych. Z pomocą poduszki sensomotorycznej można trenować "dynamiczne siedzenie". Ćwiczenie to wymusza prawidłowe ustawienie kręgosłupa podczas siedzenia wpływając na normalizację napięcia mięśni posturalnych i zmniejszenie ryzyka kontuzji kręgosłupa.

PRZECIWWSKAZANIA: Występowanie bólu podczas ćwiczenia; Stany ostre, świeżo po zwichnięciu stawu lub złamaniu kości; Stany zapalne stawów i okostnych; Obrzęki; Zawroty głowy; Zmiany skórne w wyniku grzybicy, chorób zakaźnych, wysypki; Wrażliwa i delikatna skóra np. u pacjentów z cukrzycą lub problemami krążenia; Nowotwory (bez zgody lekarza).

Producent: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Autoryzowany przedstawiciel: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Podmiot prowadzący reklamę: 4FIZJO Group sp. z o.o.

ZASTOSOWANIE: Piłki do masażu są narzędziem w zmniejszaniu miejscowych dolegliwości bólowych, rozluźnieniu nadmiernie napiętych mięśni. Dzięki temu można wykonywać masaż samodzielnie w domu. Polecana jest trenerom, fizjoterapeutom oraz osobom uprawiającym sport.

PRZECIWWSKAZANIA: Otwarte rany; Wylewy krwi z naczyń krwionośnych; Miejsca z brakiem zachowanej ciągłości tkanek; Automasaż punktów kostnych, stawów i kości; Nadmierny dyskomfort taki jak zawroty głowy, spadek ciśnienia krwi lub inne nieprawidłowości w trakcie użytkowania; Zmiany skórne w wyniku grzybicy, chorób zakaźnych, wysypki; Wrażliwa i delikatna skóra np. u pacjentów z cukrzycą lub problemami krążenia; Nowotwory (bez zgody lekarza).

Producent: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Autoryzowany przedstawiciel: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Podmiot prowadzący reklamę: 4FIZJO Group sp. z o.o.

ZASTOSOWANIE: Ćwiczenia z piłką rehabilitacyjną mogą być pomocne w poprawie sprawności, siły i kondycji. Poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia piłka rehabilitacyjna może wpływać na poprawę twojej postawy ciała, wzmacnianie mięśni głębokich oraz tonizować napięcie mięśniowe. Z jej pomocą wykonasz ćwiczenia rehabilitacyjne, trening medyczny czy ogólnorozwojowe.

PRZECIWWSKAZANIA: Zaburzenia równowagi; Waga przekraczająca 150 kg.