Mastektomia najczęściej łączy się z ciężką chorobą, jaką jest rak piersi. Wśród kobiet jest to dość częsta przypadłość, która wymaga podjęcia ciężkich, ale kluczowych dla zdrowia decyzji. Mastektomia wiąże się z usunięciem jednej lub obu piersi w celu ratowania życia kobiet zmagających się z nowotworem tych okolic. Po zabiegu mastektomii niezwykle istotna jest odpowiednia rehabilitacja z pomocą specjalistów, samodzielne ćwiczenia oraz automasaż. Jedną z technik rehabilitacji jest także drenaż limfatyczny, który przyspiesza proces powrotu do pełnej sprawności. Więcej o rekonwalescencji po zabiegu mastektomii dowiesz się z poniższego artykułu.

 .

.

Z artykułu dowiesz się:

1. Czym jest zabieg mastektomii?

2. Jak drenaż limfatyczny pomaga wrócić do sprawności po zabiegu mastektomii?

3. Zalety drenażu limfatycznego po mastektomii?

Mastektomia - co to za zabieg?

Mastektomia to zabieg usunięcia jednej lub obu piersi. Bez wątpienia to radykalna metoda podczas leczenia nowotworu piersi, przeciwdziałająca powstawaniu przerzutów nowotworowych na inne narządy.

Pacjentki, które mają zajęte więcej niż 1/4 piersi są klasyfikowane do operacji, która dzięki współczesnym metodom jej wykonywania, kończy się sukcesem. Chirurgiczne usunięcie piersi jest najczęściej jedyną skuteczną formą walki z nowotworem, które może uratować życie i zdrowie wielu kobiet. Mastektomia wykonywana jest w momencie, gdy inne metody leczenia nie są skuteczne, np. jak chemioterapia czy radioterapia.

Należy pamiętać, że mastektomia wymaga odpowiedniego przygotowania przed zabiegiem, jak i po zabiegu. Niezmiernie ważna jest edukacja pacjentki przed operacją oraz pomoc i rehabilitacja po mastektomii, aby szybko wrócić do pełnej sprawności.

Rehabilitacja po mastektomii - jak wrócić do sprawności?

Rehabilitacja po mastektomii to trudny czas dla pacjentki, ale również dla fizjoterapeuty, który prowadząc cały proces rehabilitacji, musi nauczyć pacjentkę najważniejszego postępowania. Odpowiednio rozplanowana terapia, systematyczność i sumienność to najważniejsze aspekty szybkiego powrotu do zdrowia, bez ryzyka wystąpienia powikłań.

Jak powinna przebiegać rehabilitacja po mastektomii?

Rehabilitacja to nie tylko ćwiczenia, ale również odzyskanie pewności siebie i zaakceptowania nowej sytuacji życiowej pacjentki. Właściwy proces rehabilitacji powinien zacząć się już w szpitalu, oczywiście, jeżeli lekarz nie widzi przeciwwskazań.

Zabiegi powinny obejmować terapię manualną, drenaż ułożeniowy, ćwiczenia oddechowe (torem przeponowym), ćwiczenia czynne i samowspomagane. Proces rehabilitacji powinien obejmować całą kończynę górną, czyli obręcz barkową, ramię, przedramię oraz dłoń. Odpowiednia nauka mobilizacji blizny jest również kluczowym aspektem, ponieważ dobrze uelastyczniona blizna pozwoli na lepszą ruchomość powięzi, co przełoży się na lepszą ogólną sprawność podczas codziennego funkcjonowania oraz wpłynie na zapobieganie powstawaniu zrostów.

Początkowe ćwiczenia czynne odbywają się w pozycji leżącej. Wraz z czasem po zabiegu i stopniem wydolności pacjentki, włączane są ćwiczenia w siadzie oraz w pozycji stojącej wraz z wykorzystaniem dodatkowego sprzętu.

Kolejne etapy rehabilitacji prowadzone są w warunkach ambulatoryjnych lub w domu, gdzie cały czas nadrzędnym celem jest przywrócenie pełnej sprawności fizycznej oraz psychicznej.

Automasaż kończyny górnej

Technika automasażu kończyny górnej to niezwykle ważny element terapii przeciwobrzękowej, którą należy wykonywać codziennie. Masaż wykonywany jest samodzielnie przez pacjentkę, a jego główne cele to usprawnienie pracy przepływu chłonki oraz krążenia żylnego, co przekłada się na polepszenie trofiki, a przez to na lepszą kondycję tkanek. Automasaż przyczynia się do znacznego zmniejszenia obrzęku limfatycznego, co przyspiesza proces rehabilitacji, dlatego tak ważne jest wykonywanie go systematycznie i starannie.

Automasaż należy wykonywać 1-2 razy dziennie, najlepiej rano i wieczorem, powinien on trwać maksymalnie 10 minut, aby nie doprowadzić do nadmiernego zaczerwienienia i bólu masowanej tanki. Każdy chwyt należy wykonywać około 7 razy.

Przed masażem wykonaj kilka ruchów obręczą barkową, np.: krążenia, oraz udrożnij węzły chłonne nadobojczykowe, pod pachą oraz pachwinowe po stronie nieoperowanej.

Rękę należy ułożyć powyżej poziomu barku, najlepiej użyć do tego specjalnego klinu do automasażu lub na poduszkach. Pozycja powinna być wygodna, by nie doprowadzać do nadmiernego napięcia mięśni.

Masaż powinien być delikatny, w kierunku dosercowym. Masowanie kończyny górnej należy rozpocząć od części ciała znajdujących się bliżej tułowia, następnie przesuwać po obwodzie ręki. Ruch powinien być wolny i dokładny, najlepiej masować kończynę całą dłonią z naciskiem na część kłębową. Pamiętaj, że docisk nie może być mocny, skup się na jakości każdego ruchu. Należy omijać okolice rany i kierować się wskazówkami fizjoterapeuty.

Ćwiczenia w pierwszych dobach po zabiegu

Ćwiczenia po zabiegu mastektomii powinny być dobrane indywidualnie przez fizjoterapeutę. Najczęstsze ćwiczenia to:

• 1-3 doba (w pozycji leżącej):

  • w leżeniu na plecach - zaciskanie i otwieranie dłoni,

  • w leżeniu tyłem - zgięcie w stawie łokciowym wraz z dotknięciem barku,

  • w leżeniu tyłem - przenoszenie kończyn górnych ponad głowę, ze wsparciem ręki po stronie operowanej

• 4-6 doba (w pozycji siedzącej):

  • przenoszenie kończyn górnych ponad głowę. Należy je wykonać przodem oraz bokiem, jeśli jest taka możliwość złącz grzbiety dłoni ponad głowę,

  • unoszenia barków i krążenia barkami w tył,

  • przenoszenie kończyn górnych ponad głowę ze zgiętymi oraz wyprostowanymi stawami łokciowymi.

Drenaż limfatyczny po mastektomii

Drenaż limfatyczny to rodzaj masażu pomocny szczególnie w sytuacji zastojów związanych z zaburzeniami cyrkulacji chłonki. Jest to niezwykle ważny element rehabilitacji w sytuacji gdy kobieta doświadczyła mastektomii. Po zabiegu często mamy do czynienia z obrzękiem kończyny górnej. Regularne wykonywanie drenażu limfatycznego pozwoli na:

• stymulację i usprawnia przepływ płynów śródtkankowych do węzłów chłonnych,
• przyspieszenie wymiany płynów w organizmie - odpływ chłonki,
• usprawnia pracę przewodów limfatycznych.

Niezwykłą zaletą drenażu limfatycznego jest możliwość wykonania go zarówno w specjalistycznym gabinecie jak i w domu. Obecnie mamy możliwości zakupu aparatu do samodzielnego wykonywania presoterapii, czyli drenażu limfatycznego.

Przy domowym masażu limfatycznym warto wspomóc się aparatem do tego rodzaju masażu oraz piłeczkami do masażu. Zapobieganie obrzękom limfatycznym to kluczowy element, o który należy zadbać podczas rehabilitacji, która umożliwia nie tylko bezproblemowe wykonywanie ćwiczeń, zmniejszenie bólu, ale również komfort psychiczny.

Podsumowanie

Mastektomia radykalna polega na usunięciu jednej lub obu piersi w walce z nowotworem. Jest to zabieg, który zarówno przed jak i po, wymaga opieki lekarskiej i fizjoterapeutycznej, aby móc wrócić do pełnej sprawności. Występowanie obrzęku limfatycznego i związana z nią terapia blizny w obrębie kończyny górnej to element, o który należy zadbać w procesie rehabilitacji. W procesie powrotu do zdrowia pomagają ćwiczenia, automasaże, a także drenaż limfatyczny.

Źródła

1. Martín ML, Hernández MA, Avendaño C, Rodríguez F, Martínez H. Manual lymphatic drainage therapy in patients with breast cancer related lymphoedema. BMC Cancer. 2011 Mar 9;11:94.

2. Liang M, Chen Q, Peng K, Deng L, He L, Hou Y, Zhang Y, Guo J, Mei Z, Li L. Manual lymphatic drainage for lymphedema in patients after breast cancer surgery: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Medicine (Baltimore). 2020 Dec 4;99(49):e23192. doi: 10.1097/MD.0000000000023192.

3. Oliveira MMF, Gurgel MSC, Amorim BJ, Ramos CD, Derchain S, Furlan-Santos N, Dos Santos CC, Sarian LO. Long term effects of manual lymphatic drainage and active exercises on physical morbidities, lymphoscintigraphy parameters and lymphedema formation in patients operated due to breast cancer: A clinical trial. PLoS One. 2018 Jan 5;13(1):e0189176.

Producent: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Autoryzowany przedstawiciel: 4FIZJO Group sp. z o.o. | Podmiot prowadzący reklamę: 4FIZJO Group sp. z o.o.

ZASTOSOWANIE: Piłki do masażu są narzędziem w zmniejszaniu miejscowych dolegliwości bólowych, rozluźnieniu nadmiernie napiętych mięśni. Dzięki temu można wykonywać masaż samodzielnie w domu. Dedykowana jest trenerom, fizjoterapeutom oraz osobom uprawiającym sport.

PRZECIWWSKAZANIA: Otwarte rany; Wylewy krwi z naczyń krwionośnych; Miejsca z brakiem zachowanej ciągłości tkanek; Automasaż punktów kostnych, stawów i kości; Nadmierny dyskomfort taki jak zawroty głowy, spadek ciśnienia krwi lub inne nieprawidłowości w trakcie użytkowania; Zmiany skórne w wyniku grzybicy, chorób zakaźnych, wysypki; Wrażliwa i delikatna skóra np. u pacjentów z cukrzycą lub problemami krążenia; Nowotwory (bez zgody lekarza).